Hoe herken je een beginnende verslaving?

Verslaving ontwikkelt zich meestal geleidelijk en begint vaak met kleine veranderingen in het gedrag en denken van iemand. Het herkennen van een beginnende verslaving kan moeilijk zijn, zowel voor de persoon zelf als voor de mensen om hem of haar heen. Toch is het belangrijk om alert te zijn op signalen die kunnen wijzen op een opkomende verslaving, omdat vroeg ingrijpen kan helpen om te voorkomen dat het probleem verergert.

Bij Phase 1 Herstel Begeleiding werken zorgprofessionals die niet alleen deskundig zijn in hun vakgebied, maar ook zelf ervaringsdeskundig. Zij begrijpen uit eigen ervaring hoe verslaving zich in het beginstadium kan ontwikkelen en welke subtiele signalen op een beginnende verslaving kunnen wijzen. In deze blog bespreken we hoe je een beginnende verslaving kunt herkennen en waarom tijdig ingrijpen zo belangrijk is.

1. Toenemend gebruik of frequentie

Een van de eerste signalen van een beginnende verslaving is een toename in de frequentie of hoeveelheid van het gebruik. Misschien begint iemand eerst met het middel of gedrag in specifieke situaties – bijvoorbeeld alleen in het weekend of na een stressvolle dag – maar geleidelijk aan begint het steeds vaker voor te komen. Dit kan betekenen dat iemand steeds meer afhankelijk begint te worden van het middel of gedrag om zich goed te voelen of om te ontspannen.



Deze kleine veranderingen kunnen makkelijk over het hoofd worden gezien, omdat ze vaak geleidelijk gaan. Toch is het een belangrijk signaal. Als je merkt dat iemand steeds vaker naar een bepaalde gewoonte grijpt, kan dit wijzen op een beginnende afhankelijkheid. Bij Phase 1 Herstel Begeleiding helpen de ervaringsdeskundige zorgprofessionals cliënten om deze patronen te herkennen en inzicht te krijgen in hun eigen gedrag, zodat ze vroegtijdig actie kunnen ondernemen.

2. Veranderingen in stemming en gedrag

Een beginnende verslaving gaat vaak gepaard met subtiele veranderingen in stemming en gedrag. Iemand kan prikkelbaarder worden, zich meer afsluiten, of juist extra energiek of opgewekt lijken na het gebruik. Wanneer het middel of gedrag niet beschikbaar is, kan de persoon onrustig, geïrriteerd of zelfs somber worden. Dit komt doordat het brein langzaam gewend raakt aan de beloning die het middel of gedrag biedt, en daardoor een negatieve reactie vertoont wanneer dit ontbreekt.



Deze stemmingswisselingen kunnen een teken zijn dat iemand afhankelijk begint te worden. Wanneer iemand zonder duidelijke reden prikkelbaarder of somberder wordt en dit zich steeds vaker voordoet, kan dit duiden op een beginnende verslaving. Bij Phase 1 Herstel Begeleiding ondersteunen zorgprofessionals cliënten in het herkennen van deze signalen en helpen zij hen om gezonde manieren te ontwikkelen om met emoties en stemmingswisselingen om te gaan.

3. Verbergen of ontkennen van het gebruik

Een ander teken van een beginnende verslaving is het verbergen of ontkennen van het gebruik. Iemand kan bijvoorbeeld liegen over hoe vaak hij of zij gebruikt, het gebruik bagatelliseren, of het proberen te verbergen voor naasten. Dit kan ontstaan uit schaamte of het gevoel dat er iets “verborgen” moet worden. Wanneer iemand het moeilijk vindt om eerlijk te zijn over het eigen gedrag, kan dit een aanwijzing zijn dat het gebruik problematisch begint te worden.



Het verbergen van het gebruik kan wijzen op een innerlijke strijd en een besef dat het gedrag misschien niet gezond is. Wanneer je merkt dat iemand geheimzinnig doet of ontwijkend reageert op vragen, kan het waardevol zijn om het gesprek op een zorgzame en niet-oordelende manier aan te gaan. Bij Phase 1 Herstel Begeleiding leren zorgprofessionals naasten hoe ze dit soort gesprekken op een warme, empathische manier kunnen voeren, zonder de ander onder druk te zetten.

4. Verwaarlozing van verantwoordelijkheden en interesses

Een ander signaal van een beginnende verslaving is dat iemand minder aandacht begint te besteden aan dagelijkse verantwoordelijkheden of interesses die eerder belangrijk waren. Misschien zie je dat de persoon steeds minder interesse toont in hobby’s, sociale activiteiten of werkverplichtingen. Er kan een verschuiving plaatsvinden waarbij het middel of gedrag de hoogste prioriteit krijgt, ten koste van andere belangrijke aspecten van het leven.

Deze verschuiving kan in het begin subtiel zijn, maar wordt vaak steeds duidelijker. Het kan bijvoorbeeld beginnen met het afzeggen van een paar sociale afspraken, of het minder serieus nemen van verantwoordelijkheden op werk. Dit zijn vaak signalen dat iemand langzaam meer energie en aandacht aan de verslaving besteedt en minder aan andere belangrijke delen van het leven.



De zorgprofessionals bij Phase 1 Herstel Begeleiding helpen cliënten om deze gedragsveranderingen te herkennen en te begrijpen, en begeleiden hen bij het vinden van een gezonde balans in hun leven. Door aandacht te besteden aan wat iemand werkelijk waardevol vindt, helpen ze om een leven op te bouwen dat minder afhankelijk is van verslavend gedrag.

5. Toenemende tolerantie en het verlangen naar meer

Een belangrijk teken van verslaving is toenemende tolerantie. Iemand heeft steeds meer van het middel of gedrag nodig om hetzelfde effect te voelen. Dit kan betekenen dat de persoon steeds vaker of in grotere hoeveelheden gebruikt dan in het begin. Deze toename in behoefte kan een signaal zijn dat het lichaam of de geest gewend raakt aan het gebruik en dat er een afhankelijkheid ontstaat.



Bij een beginnende verslaving kan dit nog subtiel zijn, maar het is een belangrijke indicator dat het gedrag langzaam uit de hand loopt. Bij Phase 1 Herstel Begeleiding leren zorgprofessionals cliënten om bewust te worden van hun gebruik en om te begrijpen hoe tolerantie zich ontwikkelt. Ze bieden begeleiding om dit patroon vroegtijdig te doorbreken en om gezonde keuzes te maken.

Wat kun je doen als je een beginnende verslaving vermoedt?

Als je merkt dat iemand in je omgeving mogelijk te maken heeft met een beginnende verslaving, kan het moeilijk zijn om te weten wat je moet doen. Het belangrijkste is om een gesprek aan te gaan vanuit een plaats van zorg en zonder oordeel. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “Ik merk dat ik me zorgen maak om je en dat je gedrag is veranderd. Is er iets waar je over wilt praten?” Door een open en zorgzame houding aan te nemen, creëer je een veilige ruimte waarin de ander zich misschien meer op zijn gemak voelt om te praten.



Bij Phase 1 Herstel Begeleiding staan zorgprofessionals klaar om je te helpen met deze moeilijke gesprekken. Zij kunnen je leren hoe je op een warme, niet-oordelende manier steun kunt bieden en hoe je een gesprek kunt voeren zonder de ander onder druk te zetten. Als je geliefde openstaat voor hulp, kunnen ze bij Phase 1 ook direct professionele begeleiding en steun krijgen van ervaringsdeskundigen.

Conclusie: Vroege signalen herkennen kan herstel bevorderen

Een beginnende verslaving kan zich uiten in subtiele veranderingen, zoals toenemend gebruik, stemmingswisselingen, het verbergen van gedrag, het verwaarlozen van verantwoordelijkheden, en een toenemende tolerantie. Het herkennen van deze signalen kan helpen om vroeg in te grijpen en om de weg naar herstel gemakkelijker te maken.



Bij Phase 1 Herstel Begeleiding staan zorgprofessionals met ervaringsdeskundigheid klaar om te helpen bij elke stap van dit proces. Ze begrijpen wat verslaving met iemand kan doen en bieden een veilige, begripvolle omgeving waarin cliënten kunnen werken aan een gezond en vrij leven. Of je nu zelf worstelt met een beginnende verslaving of iemand in je omgeving wilt helpen, er is altijd steun en begeleiding beschikbaar om de eerste stappen naar herstel te zetten.